O istocie przeglądów lekowych

Walka z problemem polipragmazji i nieprzestrzegania zaleceń farmakoterapii przez pacjentów staje się jednym z kluczowych wyzwań dla opieki zdrowotnej w Europie. Dostrzegamy ten problem również w Polsce. Stoimy przed wyzwaniem, jakim jest zorganizowanie procedur i praktyki współpracy lekarza, farmaceuty oraz innych przedstawicieli zawodów medycznych w celu stworzenia zintegrowanej i skierowanej na pacjenta opieki.

W dalszej części artykułu będę odnosić się do doświadczeń i praktyk stosowanych w Wielkiej Brytanii, traktując je jako punkt odniesienia do rozpoczynających się wkrótce polskich działań mających na celu wdrożenie przeglądów lekowych jako standardu pracy farmaceuty z pacjentem.

Procedowane aktualnie rozporządzenie Ministra Zdrowia o programie pilotażu przeglądów lekowych jest krokiem we właściwą stronę i odpowiedzią na wieloletnie postulaty środowiska farmaceutów. Przedstawiony do konsultacji projekt pilotażowy ma na celu ocenę możliwości wykorzystania kompetencji zawodowych farmaceutów w świadczeniu usługi przeglądów lekowych (PL) oraz ich wpływu na świadomość pacjentów na temat stosowania leków (sposób przyjmowania, przestrzeganie zaleceń lekarza, występowanie działań niepożądanych itp.). Pilotaż pozwoli na przeprowadzenie walidacji i docelowo wdrożenie zdefiniowanej usługi farmaceutycznej nazywanej przeglądem lekowym na wybranej grupie pacjentów.

Wprowadzenie kompleksowej usługi przeglądu lekowego zwłaszcza dla starszych i przewlekle chorych pacjentów z wieloma chorobami współistniejącymi będzie narzędziem służącym do ograniczenia rozprzestrzeniającego się problemu nadużywania leków i uchybień w zakresie farmakoterapii.

Warto podkreślić, że istotnymi celami projektu pilotażu będą:

• ocena zmian wiedzy pacjentów w zakresie stosowania leków, przestrzegania zaleceń lekarza;
• ocena kompetencji zawodowych farmaceutów w zakresie świadczenia usług przeglądów lekowych (na podstawie informacji zwrotnych uzyskiwanych od pacjentów i lekarzy pierwszego kontaktu) oraz potencjalnego zapotrzebowania na kursy zawodowe (CPD – ang. Continuing Professional Development);
• ocena stopnia satysfakcji pacjentów i lekarzy ze świadczonej przez farmaceutów usługi PL;
• przetestowanie i zatwierdzenie trzech narzędzi: dokumentacji usługi PL w aptece ogólnodostępnej, raportów w postaci indywidualnych planów opieki farmaceutycznej (IPOF) dla pacjentów i raportów dla prowadzących pacjentów lekarzy.

Czym jest przegląd lekowy?

Przegląd lekowy (PL, ang. Medicines Use Review – MUR) to zaawansowana usługa stanowiąca rdzeń opieki farmaceutycznej w krajach, w których idea ta jest ugruntowana i stanowi codzienność pracy farmaceutów, jak np. w Wielkiej Brytanii, Kanadzie czy Australii. Z definicji to ustrukturyzowany wywiad przeprowadzany przez farmaceutę z pacjentem służący optymalizacji stosowanej farmakoterapii.

Najważniejszym zadaniem jest zdobycie informacji o tym, czy pacjent rozumie, jak prawidłowo stosować leki i czy zna związek między farmakoterapią a poprawą jakości swojego życia (ang. health-related quality of life – HRQOL). Sedno przeglądów lekowych stanowi uzyskanie wszelkich niezbędnych informacji – w tym dotyczących odczuć pacjenta wobec rekomendowanej farmakoterapii.