Czy to koniec E171 w sklepach i aptekach?

14 stycznia 2022 r. wydano Rozporządzenie Komisji (UE) 2022/63 zmieniające załączniki II i III do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 w odniesieniu do dodatku do żywności – ditlenku tytanu (E171). W rozporządzeniu tym rozstrzygnięto m.in. kwestię terminu rozpoczęcia zakazu stosowania TiO2 w żywności, w tym w suplementach diety, a także konsekwencji dla produktów, które zostaną wprowadzone na rynek przed 7 sierpnia 2022 r. Ustalono także dalsze wytyczne w zakresie stosowania E171 w produktach leczniczych.

Związek TiO2 służy m.in. jako tzw. biały pigment i jest używany również jako barwnik spożywczy (E171), a jego funkcją technologiczną jest uatrakcyjnienie wyglądu żywności, nadanie jej koloru lub przywrócenie pierwotnego wyglądu. Dwutlenek tytanu jest również obecny w kosmetykach, farbach i lekach.

E171 jest legalny do zastosowania na terytorium niemal całej UE, co się jednak za chwilę zmieni z uwagi na tzw. zasadę ostrożności w świetle niepewności naukowej co do bezpieczeństwa dla zdrowia ludzi. Otóż 14 września 2016 r. EFSA opublikowała opinię naukową w sprawie ponownej oceny bezpieczeństwa E171 jako dodatku do żywności. 30 stycznia 2017 r. Komisja ogłosiła publiczne zaproszenie do przedstawienia danych naukowych i technologicznych w celu uzyskania danych, które Urząd uznał za niezbędne w opinii naukowej dotyczącej ponownej oceny. W 2017 r. i 2018 r. podmioty gospodarcze m.in. przedłożyły niezbędne dane. Następnie Komisja zwróciła się do Urzędu o wydanie opinii naukowej na temat tego, czy przekazane dane odpowiednio uzasadniają proponowaną zmianę specyfikacji E171. Ostatecznie w dniu 12 lipca 2019 r. Urząd stwierdził, że w specyfikacjach należy uwzględnić dodatkowe parametry dotyczące zróżnicowania wielkości cząstek i zalecił zmianę definicji E171. Potem w 2020 r. uwzględniono proponowane zmiany specyfikacji danych z rozszerzonego jednopokoleniowego badania toksyczności reprodukcyjnej, a także wszystkich nowych istotnych danych. Po przeprowadzeniu przeglądu wszystkich odpowiednich dostępnych dowodów naukowych EFSA stwierdziła, że nie można wykluczyć obaw o genotoksyczność cząstek TiO2. Na tej podstawie eksperci EFSA nie uważają już dwutlenku tytanu za bezpieczny w przypadku stosowania go jako dodatek do żywności. Oznacza to, że nie można ustalić dopuszczalnego dziennego spożycia (ADI) dla E171. W świetle wniosków zawartych w opinii Urzędu z 2021 r. postanowiono cofnąć zezwolenie na stosowanie E171 w żywności. Postanowiono także usunąć odniesienie do niego z pozycji dotyczącej stosowania krzemianu glinowo-potasowego (E555).