„Mam wpływ na życie każdego pacjenta”

Ciekawa jestem, czy na studiach uczycie się sporządzania leków. Czy w Turcji są apteki z recepturą?

Tak, samodzielnego przygotowywania leków uczymy się podczas studiów. Na zajęciach nauczyciele podają nam składy recept, a my na ich podstawie robimy leki. W aptekach najczęściej przygotowujemy leki na podstawie recepty lekarskiej, ale czasem sami je sporządzamy i polecamy pacjentowi na konkretną dolegliwość. Na przykład w okresie zimowym bardzo częstym problemem staje się świerzb. Wówczas zdarza się, że sporządzamy leki na świerzb bez recepty. Podobnie w przypadku egzemy czy innych powszechnych chorób.

U nas takie samodzielnie sporządzone leki recepturowe, wydawane następnie pacjentowi bez konieczności okazania recepty lekarskiej, nazywane są „lekami aptecznymi”. Niestety, pomimo możliwości prawnych polscy farmaceuci nie korzystają z tej wyjątkowej szansy zaprezentowania pacjentowi swych umiejętności i wiedzy jednocześnie… Ile leków tygodniowo wykonuje się w Twojej aptece? Czy w Turcji wymagane jest osobne pomieszczenie do przygotowywania leków?

Zazwyczaj przygotowujemy leki raz lub dwa razy w tygodniu. Każda apteka sporządzająca leki (niezależnie od wielkości) zobowiązana jest posiadać osobne pomieszczenie recepturowe. Kontrole receptury przeprowadzane są w Turcji co 6 miesięcy i sprawdzane są nie tylko użyte materiały, lecz także etykiety i precyzyjność wag.

To bardzo ciekawe, kontrola co pół roku! To z pewnością gwarantuje najwyższą jakość wykonywanych leków! Osobiście interesuję się nie tylko lekiem recepturowym, lecz także leczniczymi właściwościami olejków eterycznych. Czy w Waszych aptekach są one dostępne?

Tak, leczenie za pomocą olejków eterycznych jest u nas bardzo popularne. Na uniwersytecie mieliśmy zajęcia poświęcone olejkom eterycznym. Uczyliśmy się przygotowywać różnego rodzaju mieszanki olejków, np. na kaszel, nieświeży oddech, egzemę, infekcje grzybicze i łuszczycę. W aptekach bardzo popularna jest kuracja olejkiem niaouli, polecana w leczeniu infekcji grzybiczych, infekcji pochwy i infekcji dróg moczowych. Zalecamy pacjentkom codzienne nakładanie kropli tego olejku na bieliznę. Obserwujemy, że zabieg ten jest bardzo skuteczny. Innym przykładem jest zastosowanie olejku lawendowego, który odstrasza komary, wszy, kleszcze i inne owady. Stosujemy też olejek z kasztanowca, który jest bardzo skuteczny w łagodzeniu bólu. Ostatnio jeden z naszych pacjentów zakupił aż 10 opakowań tego olejku! W aptekach również dyfuzujemy olejki i sprzedajemy dyfuzory dla pacjentów.

Czy oprócz olejków eterycznych popularne jest u Was wykorzystanie roślin leczniczych?

W Turcji mamy mnóstwo witamin i suplementów ziołowych. Istnieje wiele firm i wiele produktów, a rośliny są szeroko stosowane w procesie produkcyjnym.

Co jeszcze można kupić w tureckiej aptece?

Właściwie można powiedzieć, że apteki sprzedają wszystko. Oferujemy produkty markowe, np. specjalne herbatki detoksykujące czy kosmetyki do pielęgnacji. Są też produkty dla dzieci, pieluszki, ciśnieniomierze, termometry i produkty do higieny osobistej.

Słyszałam, że w Turcji większość leków można kupić bez recepty. Czy to prawda?

Nie możemy sprzedawać antybiotyków bez recepty. Ponadto leki zaliczane do grupy tzw. zielonych i czerwonych nie mogą być wydawane bez recepty. Poza tym w aptece możesz kupić dowolny lek.

Jakie leki znajdują się w grupie zielonej i czerwonej?

Leki należące do grupy zielonej zawierają substancje psychotropowe (biperiden, alprazolam, lorazepam, tramadol, midazolam, diazepam). Leki z grupy czerwonej zawierają substancje odurzające. Są to leki przeznaczone do stosowania np. u osób z ciężkimi zaburzeniami psychicznymi, w zaawansowanej chorobie nowotworowej czy w innych chorobach o poważnym przebiegu. To preparaty zawierające m.in. fentanyl, petydynę, metylofenidat, hydromorfon, morfinę, oksykodon, remifentanyl i alfentanyl.

Czy w Turcji są leki, które pacjent dostaje bezpłatnie, jeśli ma receptę?

Istnieją różne rozwiązania systemowe dotyczące cen leków. Jeśli masz ubezpieczenie medyczne, państwo pokrywa koszt niektórych leków. Czasami pacjent w ogóle nie płaci, a czasami istnieje różnica w cenie dla pacjenta ubezpieczonego i nieubezpieczonego. Warto wspomnieć, że w Turcji funkcjonuje system raportowania, który pomaga w usprawnieniu opieki zdrowotnej i ułatwia uzyskanie pacjentowi recepty na leki zalecone przez specjalistę. Na przykład osoba cierpiąca na choroby serca musi się udać do kardiologa, który diagnozuje, zaleca odpowiednie leki i wypisuje receptę. Lekarz ten sporządza raport dotyczący choroby i zaordynowania określonych leków. Ponieważ w Turcji trudno jest dostać się na wizytę do specjalisty, w przypadku wyczerpania się leków pacjent może uzyskać nową receptę, umawiając się do lekarza rodzinnego, któremu przedstawi zaświadczenie od specjalisty.

Kto pracuje w aptekach w Turcji? Czy poza farmaceutami inne osoby również sprzedają leki?

Właściciel apteki musi zatrudniać personel stosownie do wielkości apteki. W aptekach pracują farmaceuci, asystenci farmaceutyczni i pozostały personel. Wszyscy stale podnosimy kompetencje poprzez szkolenia, dzięki czemu każdy posiada wiedzę i potrafi przekazać stosowne informacje pacjentom. I oczywiście wszyscy pracownicy mogą sprzedawać leki.

Czy apteki wykonują szczepienia lub prowadzą inne usługi, np. mierzenie ciśnienia lub badanie poziomu glukozy? W Polsce uzyskaliśmy prawo do szczepień w czasie pandemii COVID-19, ale wciąż staramy się rozwijać więcej usług w ramach tzw. opieki farmaceutycznej dla pacjentów.

W aptekach szczepienia i pomiar glukozy nie są obecnie dozwolone, choć kilka lat temu było to możliwe. Aktualnie oferujemy wykonanie pomiaru ciśnienia krwi. Jeśli chodzi o inne usługi zdrowotne, zatrudniamy dietetyków, którzy ważą pacjentów i opracowują zalecenia dietetyczne.

Jak ogólnie wygląda opieka medyczna w Turcji? Czy pacjenci mają dobry dostęp do lekarzy?

W Turcji brakuje lekarzy, ponieważ większość emigruje z kraju. Wiele osób uważa, że obecnie warunki pracy nie są wystarczająco dobre, aby żyć w zdrowiu i spokoju. Jeśli chodzi o wybór leczenia, to mamy szpitale państwowe i prywatne. W normalnych okolicznościach pacjentów nie stać jednak na częste wizyty w prywatnych szpitalach. Najczęściej korzystają z państwowych szpitali. Niestety, czas oczekiwania na wizytę u specjalisty jest bardzo długi ze względu na niewystarczającą liczbę lekarzy.

Ile zarabiają farmaceuci w Turcji?

Zacznę od tego, że pracujemy 6 dni w tygodniu, tylko niedziela jest dniem wolnym. Nasz dzień pracy zaczyna się o 8.30, a kończy o 19.00. Jest to dla nas wyczerpujące. Wielu farmaceutów chciałoby pracować w szpitalu, ale nie jest łatwo otrzymać tam etat. Każdy, kto chce pracować w szpitalu, wpisuje się na listę oczekujących i po prostu, jeśli mu się poszczęści, może dostać tam pracę. Farmaceuci zatrudnieni w szpitalu otrzymują dobrą pensję w porównaniu ze średnimi zarobkami w Turcji. Zarabiają co najmniej 27 000 lirów tureckich [ok. 4000 zł – przyp. red.]. Pensje asystentów farmaceutycznych są niskie i wynoszą średnio 16 000 lirów tureckich [ok. 2400 zł – przyp. red.].

Czy w Turcji apteki pełnią dyżury nocne?

Nie wszystkie apteki pełnią dyżury nocne i nie jest to obowiązkowe. Apteki dyżurujące powiązane są ze sobą nawzajem w jeden system i można do niego dołączyć. Zwykle apteki zamykają się o godzinie 19.00, a apteki nocne rozpoczynają działalność po 19.00 i pozostają otwarte do rana. Na przykład jeśli dzisiaj jest twoja kolej na nocną zmianę, otwierasz aptekę o 8.30 i zamykasz ją o 19.00 następnego dnia. Wówczas jesteś na zmianie dłużej niż 24 godziny. W każdej dzielnicy są apteki pracujące na zmianie w nocy. Jeśli chcesz sprawdzić, które apteki dyżurują, możesz znaleźć ich listę w internecie. Apteki drukują także listę dyżurów w formie papierowej i wywieszają ją w swoich witrynach.

Kończąc już naszą rozmowę, chciałam zapytać, czy jesteś zadowolona, że wybrałaś zawód farmaceuty i pracujesz w aptece.

Dla mnie najcenniejsze w tym zawodzie jest to, że zmieniam życie wielu ludzi. Przekazuję dalej wiedzę, którą zdobyłam podczas studiów i dokształcania się. Mam wpływ na życie każdego pacjenta. Są ludzie, którzy są mi bardzo wdzięczni za porady i niesienie pomocy. I to przynosi największą radość i spełnienie w tej pracy. Uważam, że bardzo ważne jest szerzenie wiedzy na temat zdrowia. Praca jest ciężka, ale gdy słyszy się od pacjentów, że pomagamy im w powrocie do zdrowia, to zdecydowanie warto. Bardzo szanuję każdego pracownika służby zdrowia. Mamy wszyscy bardzo trudną pracę, która wiąże się z różnymi poświęceniami.

Dziękuję, Ebrar, za tę rozmowę, która dała nam wgląd w funkcjonowanie aptek i opieki medycznej w Turcji. Życzymy, aby praca zawsze przynosiła satysfakcję!