Raport: Rynek pracy w branży farmaceutycznej. Perspektywa 2024
Na podstawie badań ankietowych wśród pracowników i pracodawców aptecznych powstał raport analizujący poziom wynagrodzeń w aptekach, narzędzia motywacji pracowników, wykorzystanie nowych technologii oraz opinie o potencjale rozwoju zawodowego w polskich aptekach.
Partnerem projektu był Klub Farmaceuty zarządzany przez PGF. Członkowie Klubu Farmaceuty stanowili dużą część ankietowanych farmaceutów i techników farmacji.
Branża farmaceutyczna, jak wiele innych branż, jest podatna na dynamicznie zmieniające się czynniki rynkowe. Wzrosty cen w aptekach, ale też wolumenu sprzedaży leków i produktów medycznych, jak i liczby kupujących nie są dla branży bez znaczenia. Rosną oczekiwania specjalistów dotyczące wynagrodzeń przy jednoczesnym braku rąk do pracy w zawodzie technika farmaceutycznego czy magistra farmacji. Dostępność pracowników aptek jest dziś kluczowym wyzwaniem, z jakim mierzą się pracodawcy sektora farmaceutycznego – podsumowuje Ilona Olejarz, Digital Marketing Specialist w Medivacant. – Aby zaktualizować wiedzę na temat rynku pracy w farmacji, zaprosiliśmy do udziału w badaniu zarówno pracowników aptek, jak i pracodawców. To na podstawie ich perspektywy stworzyliśmy wiarygodny raport dotyczący wzajemnych oczekiwań, perspektyw i trendów, które kształtują ten sektor. Raport „Rynek pracy w branży farmaceutycznej. Perspektywa 2024” rzuca światło na struktury wynagrodzeń farmaceutów i techników farmaceutycznych. Poprzez staranne badania zebraliśmy cenne spostrzeżenia dotyczące panujących trendów płacowych, identyfikując czynniki wpływające na wynagrodzenia w tym kluczowym sektorze opieki zdrowotnej. Dodatkowo, nasze badania uwzględniają aspekty finansowe klinicznego obszaru usług farmaceutycznych. Aktualna sytuacja na rynku pracy w branży farmaceutycznej zwraca uwagę na potrzebę równowagi pomiędzy rosnącym zapotrzebowaniem na pracowników aptek a ich oczekiwaniami. Wyzwania te wymagają elastyczności, innowacyjności i zrównoważonego podejścia do zarządzania zasobami ludzkimi, aby zapewnić nie tylko efektywność operacyjną, lecz także wysoką jakość opieki farmaceutycznej. W sytuacji, gdy zdrowie publiczne staje się priorytetem, pracownicy aptek odgrywają kluczową rolę w edukacji pacjentów i wspieraniu działań profilaktycznych. Dlatego też ważne jest, aby branża farmaceutyczna kontynuowała inwestycje w rozwój zawodowy swoich pracowników, dostosowując się do nowych realiów zdrowotnych.
Wyniki badań ankietowych wykonanych wśród farmaceutów i techników farmaceutycznych przynoszą interesujące wnioski, przydatne dla pracodawców aptecznych. Oprócz analizy faktycznych i oczekiwanych stawek wynagrodzeń badanie wskazuje również, jakie pozapłacowe narzędzia motywacji pracowników są najczęściej stosowane. Zastanawia natomiast, że blisko 1/3 respondentów nie otrzymuje premii. Brak otwartości aptek na wprowadzanie nowych technologii wspomagających pracę personelu w czasach szybkiego rozwoju technologii cyfrowych należy uznać za niepokojący.
W mojej opinii optymistyczną wiadomością jest wysoki poziom deklarowanego przez farmaceutów zainteresowania świadczeniem usług z zakresu opieki farmaceutycznej, w tym również poza apteką. Interesującym tłem jest tu ocena czasu potrzebnego na wykonywanie wskazanych w ankiecie usług. Opinie o formule podziału dochodów za świadczenie usług opieki farmaceutycznej pomiędzy farmaceutę a apteką wskazują, że powszechne jest ich oczekiwanie, że fachowa praca będzie dodatkowo opłacona.
W czasach widocznych w wielu regionach trudności z pozyskaniem pracowników do aptek, gdy tymczasem absolwenci farmacji powszechnie deklarują brak zainteresowania pracą w aptece, raport pozwala dostrzec aktualne procesy na rynku pracy i postawy pracowników aptecznych. [komentarz redakcji].
Według raportu główne obowiązki wykonywane w pracy przez magistrów farmacji to:
- 80% obsługa klienta
- 74% sprawdzanie realizacji recept i wniosków
- 66% zamawianie leków i zarządzanie zapasami
- 47% wprowadzanie towaru na stan
- 26% zarządzanie personelem
- 15% wykonanie leku recepturowego
- 3% inne (m.in. wykonywanie szczepień, przygotowywanie zwrotów do hurtowni)
Badania wskazują, że 39% ankietowanych magistrów farmacji i 27% techników farmaceutycznych podejmuje w aptece prace dorywcze (na godziny).
Chęć rozwoju zawodowego deklaruje zdecydowana większość uczestników badania, jednak nie zawsze mają tę możliwość bezpośrednio w miejscu pracy.
Wykorzystywanie nowych technologii w miejscu pracy staje się coraz bardziej popularnym rozwiązaniem. Tymczasem aż 76% magistrów i 84% techników twierdzi, że ich pracodawcy nie wprowadzili w ciągu ostatnich 12 miesięcy żadnych innowacyjnych rozwiązań. Wciąż najpopularniejszym narzędziem, z jakiego korzystają, jest system do zarządzania zamówieniami.
Benefity i wynagrodzenia
W przypadku magistrów i techników główną część zarobków stanowi wynagrodzenie podstawowe. Oprócz tego większość pracowników aptek może liczyć na dodatkowe gratyfikacje finansowe za sprzedaż w aptece. Wśród magistrów 33% ankietowanych nie otrzymuje jednak premii, a wśród techników 29%. Oprócz gratyfikacji finansowych pracownicy aptek mogą liczyć na dodatkowe benefity pozafinansowe. Najbardziej popularne to: karta multisport (46%), ubezpieczenia grupowe (43%), prywatna opieka medyczna (39%) i program poleceń pracowniczych (31%). Poza standardowymi benefitami badana grupa magistrów wskazała, że ich pracodawcy oferują zwrot pieniędzy za dojazdy do pracy (4%) oraz dofinansowanie do studiów podyplomowych lub szkoleń (3%).
Wyniki badania pokazały również, że zdaniem 35% magistrów i 42% techników ich obecni pracodawcy nie oferują żadnych świadczeń dodatkowych.
Zarobki pracowników aptek uzależnione są od wielu czynników, w tym m.in. od lokalizacji apteki. Mogą znacząco różnić się w poszczególnych województwach czy miastach Polski. Na wysokość wynagrodzeń ma też wpływ staż zawodowy czy rodzaj apteki (indywidualna czy należąca do sieci aptecznej). Niespełna połowa magistrów zarabia w obecnym miejscu pracy między 5701 zł a 8500 zł netto. Ponad 1/3 określiła swoje zarobki w widełkach 4601 zł a 5700 zł netto. W badanej grupie techników najliczniejsza grupa (43%) zarabia aktualnie między 3601 zł a 4500 zł netto, z kolei 36% określiło swoje zarobki pomiędzy 2601 zł a 3600 zł netto.
Zadowolenie z obecnych zarobków deklaruje 29% magistrów i 24% techników. Ponad 1/3 ankietowanych uważa, że zarabia zdecydowanie za mało.
Na popularności zyskuje praca w aptece wykonywana w formie dorywczej (na określoną liczbę godzin). Stanowi atrakcyjną formę dodatkowego zarobku. Pozwala również zaplanować grafik pracy dostosowany do indywidulanych potrzeb specjalistów.
Z punktu widzenia pracodawców
Zarządzanie apteką lub całą siecią aptek wiąże się z wieloma wyzwaniami. Jako główne wyzwania w zarządzaniu apteką ankietowani pracodawcy wymieniają:
- 86% zarządzanie rentownością apteki
- 77% zarządzanie cenami
- 64% zarządzanie zespołem aptecznym
- 18% zarządzanie przestrzenią w aptece i powierzchnią półki
- 9% tworzenie grafików pracy
Z kolei jako kluczowe wyróżniki aptek w oczach pacjentów to:
- 68% fachowe doradztwo
- 68% szeroki asortyment
- 64% życzliwa obsługa
- 59% niskie ceny
- 32% długie godziny otwarcia
- 18% usługi opieki farmaceutycznej
Opieka farmaceutyczna w ocenie magistrów farmacji
- 89% magistrów farmacji uważa, że opieka farmaceutyczna, rozumiana jako świadczenie zdrowotne wykonywane przez farmaceutów i dokumentowane, jest kluczowa dla rozwoju polskich aptek.
- 43% magistrów farmacji jest zdania, że farmaceuta wykonujący świadczenie opieki farmaceutycznej powinien mieć osobne zatrudnienie (tylko do usług opieki farmaceutycznej).
- 41% magistrów farmacji uważa, że powinien to robić w ramach pracy na etat przy zagwarantowaniu czasu na wykonanie tej usługi.
- Tylko 9% magistrów farmacji uważa, że powinien samodzielnie zorganizować sobie pracę za pierwszym stołem i wykonywanie świadczeń opieki farmaceutycznej.
W ramach świadczenia opieki farmaceutycznej, farmaceuci najchętniej (95%) udzielaliby pacjentom porad w celu zapewnienia prawidłowego stosowania, dawkowania, interakcji produktu leczniczego, w szczególności wydawanego bez przepisu lekarza (np. usługi dla chorych z demencją, cukrzycą i innymi chorobami przewlekłymi). Nieco mniej specjalistów mogłoby przeprowadzać wywiady farmaceutyczne (85%) oraz wykonywać pomiar ciśnienia krwi (82%).
Opieka farmaceutyczna w ocenie pracodawców
Zdecydowana większość pracodawców (77%) jest zdania, że opieka farmaceutyczna rozumiana jako świadczenie zdrowotne wykonywane przez farmaceutów i dokumentowane, są kluczowe dla rozwoju polskich aptek. 9% badanych pracodawców nie ma na ten temat zdania, a 5% wskazało „nie”.
