Jak skutecznie poprawić koncentrację u dzieci – czyli co farmaceuta może doradzić rodzicom?

Żelazo i jego niedobory

Dzieci są również grupą szczególnie predysponowaną do zaburzeń gospodarki żelazem. Konsekwencją tego typu niedoboru może być ograniczenie zaopatrzenia organizmu w tlen oraz zmniejszenie aktywności ruchowej, osłabienie interakcji społecznych i koncentracji na wykonywanych zadaniach. Noworodek rodzi się z zapasem żelaza, które zgromadził w czasie swojego życia płodowego od matki. To „magazynowanie” jest najefektywniejsze w ostatnim trymestrze ciąży. Do grup ryzyka zaliczamy więc m.in. wcześniaki i dzieci, których mamy w ciąży miały niedokrwistość. Jeżeli w III trymestrze ciąży mama miała niedokrwistość, powinna to zgłosić pediatrze, ale dzieje się tak niestety bardzo rzadko. Do pewnego momentu niedokrwistość z niedoboru żelaza jest normochromiczna i normocytarna, tj. krwinki czerwone są prawidłowo wybarwione i prawidłowej wielkości. Należy zwrócić na to uwagę, gdyż często rodzice opierają swoje wnioski jedynie na wynikach morfologii. W trakcie suplementacji żelaza należy się liczyć z efektami ubocznymi. Należą do nich m.in.: nudności, zaparcia czy wzdęcia. Nie wszystkie preparaty powodują je w równym stopniu i na to farmaceuta powinien zwrócić uwagę, szczególnie w przypadku dziecka.

NNKT dla mózgu

Już w latach 80. XX w. zwrócono uwagę na niedobór i zwiększone zapotrzebowanie na niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) u niektórych dzieci z ADHD oraz ewentualny związek ich suplementacji z poprawą w zakresie występowania części objawów (m.in. koncentracji uwagi). Wyniki współczesnych badań potwierdzają, że poziom nienasyconych kwasów tłuszczowych u dzieci z ADHD jest obniżony. Warto pamiętać, że roślinne źródła kwasów tłuszczowych są wolne od zanieczyszczeń metalami ciężkimi. Wyjątkowo cenny jest olej lniany, który stanowi niezastąpione źródło suplementacji kwasami omega-3 u osób spożywających niewielkie ilości tłustych ryb.

Wpływ tarczycy na koncentrację u dzieci

Niewątpliwie zaburzenia funkcji tarczycy u dzieci występują rzadziej niż u dorosłych. Mimo to stanowią one bardzo ważny problem kliniczny ze względu na następstwa, z jakimi się wiążą. Hormony tarczycy odgrywają ważną rolę na każdym etapie rozwoju dziecka, począwszy od wczesnego okresu płodowego. W Polsce od 1995 roku wszystkie noworodki są objęte badaniami przesiewowymi w kierunku wrodzonej niedoczynności tarczycy. Niestety, potem rodzice są już zdani na siebie, a objawy potrafią być bardzo niespecyficzne i przez to trudne do rozpoznania. Należą do nich:

• zaburzenia koncentracji,
• trudności w nauce,
• zaparcia,
• senność,
• suchość skóry,
• zła tolerancja zimna,
• opóźniony proces wzrastania.

Częstość zachorowań rośnie wraz z wiekiem. Normy referencyjne TSH są zróżnicowane w zależności od wieku dziecka. Jeśli TSH jest prawidłowe, a występują ewidentne objawy kliniczne wskazujące na niedoczynność tarczycy, warto rozszerzyć diagnostykę o wykonanie dodatkowych oznaczeń czy usg gruczołu tarczowego.

Jak widać, koncentracja u dzieci to bardzo złożony temat, ponieważ składa się na niego wiele czynników. Mózg dziecka potrzebuje przy tym wyciszenia i niejako odizolowania od bodźców rozpraszających czy napięć emocjonalnych. Warto jednak wspólnie z rodzicem przeanalizować też inne czynniki, w tym pewne niedobory pokarmowe. Część zależności, jak się okazuje, wcale nie jest bowiem dla rodziców tak oczywista.