Kontrole w aptekach

Ograniczenia w przeprowadzaniu kontroli

Przepisy ustawy Prawa przedsiębiorców wprowadzają ograniczenie dotyczące kontrolowania przedsiębiorcy przez kilka podmiotów. Zgodnie z art. 54 przywołanego aktu prawnego, nie można równocześnie podejmować i prowadzić więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy. Powyższa zasada nie ma jednak zastosowania w sytuacjach, gdy np. ratyfikowane umowy międzynarodowe albo bezpośrednio stosowane przepisy prawa Unii Europejskiej stanowią inaczej, przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia, przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska czy też gdy kontrola dotyczy zasadności dokonania zwrotu podatku od towarów i usług przed dokonaniem tego zwrotu.

Więcej niż jedna kontrola przedsiębiorcy w tym samym czasie może także zostać podjęta wyłącznie w sytuacji, jeżeli przedsiębiorca wyraził zgodę na ich równoczesne prowadzenie.
Po otrzymaniu zawiadomienia o kontroli, w przypadku, gdy są już prowadzone czynności kontrolne przez inny podmiot, przedsiębiorca powinien poinformować podmiot, od którego otrzymał zawiadomienie, o trwającej kontroli. W informacji przedsiębiorca powinien wystąpić o wyznaczenie nowego terminu kontroli albo wskazać, że wyraża zgodę na równoczesne prowadzanie więcej niż jednej kontroli w tym samym czasie. Jeżeli działalność gospodarcza przedsiębiorcy jest już objęta inną kontrolą, podmiot kontrolujący odstąpi od podjęcia czynności kontrolnych oraz może ustalić z przedsiębiorcą inny termin przeprowadzenia kontroli.

Sprzeciw od czynności kontrolnych

Prawo przedsiębiorców przyznaje przedsiębiorcom prawo do wniesienia sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania przez organ kontroli czynności z naruszeniem przepisów wskazanych w art. 59. Katalog naruszeń obejmuje m.in.:

• nieprawidłowości dotyczące zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli, w tym rozpoczęcie kontroli planowej bez uprzedniego zawiadomienia (nie dotyczy kontroli doraźnych, których przeprowadzenie jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia),
• nieprawidłowości dotyczące upoważnienia podmiotu kontrolującego do przeprowadzenia czynności kontrolnych, w tym braku upoważnienia lub legitymacji służbowej,
• przeprowadzenie czynności kontrolnych bez obecności przedsiębiorcy lub osoby przez niego upoważnionej (nie dotyczy sytuacji, w których przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia),
• obowiązek przeprowadzenia kontroli w siedzibie przedsiębiorcy lub w miejscu wykonywania działalności gospodarczej oraz w godzinach pracy lub w czasie faktycznego wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę,
• zakaz przeprowadzania więcej niż jednej kontroli u przedsiębiorcy w tym samym czasie, jeśli nie wyraził na to zgody (nie dotyczy sytuacji, w których przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia),
• przekroczenie dopuszczalnego przepisami czasu na przeprowadzenie kontroli (nie dotyczy sytuacji, w których przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia),
• naruszenie wyłączenia możliwości przeprowadzenia ponownej kontroli przez ten sam organ.

Sprzeciw wnosi się na piśmie do organu kontroli, którego czynności ten sprzeciw dotyczy, w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli przez organ kontroli lub wystąpienia przesłanki do wniesienia sprzeciwu. Wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie czynności kontrolnych oraz biegu czasu trwania kontroli.

Organ kontroli jest zobowiązany do rozpatrzenia sprzeciwu w terminie 3 dni roboczych od dnia jego otrzymania, a następnie do wydania postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych bądź kontynuowaniu czynności kontrolnych. Nierozpatrzenie sprzeciwu we wskazanym terminie jest równoznaczne w skutkach z wydaniem przez organ postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych.

Jeśli przedsiębiorca nie zgadza się z postanowieniem organu o kontynuowaniu czynności kontrolnych, przysługuje mu uprawnienie do złożenia zażalenia w terminie 3 dni od dnia jego doręczenia. Zażalenie jest rozpatrywane w terminie 7 dni od dnia jego wniesienia i kończy się wydaniem postanowienia o utrzymaniu w mocy zaskarżonego postanowienia albo uchyleniu zaskarżonego postanowienia i odstąpieniu od czynności kontrolnych.

Nierozpatrzenie zażalenia w terminie 7 dni od dnia jego wniesienia jest równoznaczne w skutkach z wydaniem postanowienia o uchyleniu zaskarżonego postanowienia i odstąpieniu od czynności kontrolnych.

Podsumowanie

Przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą, w tym działalność apteczną, podlegają kontroli ze strony licznych organów administracji publicznej. Ogólne zasady przeprowadzania kontroli zostały uregulowane w przepisach ustawy Prawo przedsiębiorców, które wskazują na podstawowe prawa i obowiązki obydwu stron podejmowanych czynności kontrolnych, czyli kontrolowanego i kontrolującego. W przypadku działalności aptecznej, z uwagi na charakter zadań realizowanych w aptekach i punktach aptecznych, uregulowania dotyczące zakresu kontroli prowadzonych przez poszczególne organy czy przysługujące im dodatkowe uprawnienia są dodatkowo uzupełniane przepisami ustaw szczególnych, np. ustawy Prawo farmaceutyczne czy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2561 ze zm.). Kwestie dotyczące kontroli aptek przez WIF i NFZ zostaną przedstawione w drugiej części artykułu.