Statyny – leki o wielokierunkowym działaniu

Do najważniejszych grup leków stosowanych w leczeniu zaburzeń lipidowych należą statyny. Jest to grupa organicznych związków chemicznych zarówno pochodzenia naturalnego, jak i syntetycznych, o różnej budowie chemicznej.

Statyny zmniejszają syntezę cholesterolu w wątrobie, hamując kompetycyjnie aktywność reduktazy HMG-CoA. Obniżenie wewnątrzkomórkowego stężenia cholesterolu stymuluje ekspresję receptorów dla lipoprotein o małej gęstości (LDLR) na powierzchni komórek hepatocytów, co w efekcie powoduje zwiększenie usuwania LDL-C z krwi oraz zmniejszenie stężeń krążącego LDL-C i innych lipoprotein zawierających apo B, w tym cząstek bogatych w TG.

Stopień zmniejszenia stężenia LDL-C zależy od dawki i różni się między poszczególnymi lekami z tej grupy. Obserwuje się również znaczną osobniczą zmienność zmniejszania stężenia LDL-C przez tę samą dawkę leku. Według wytycznych ESC/EAS dotyczących zaburzeń lipidowych słaba odpowiedź na leczenie statynami w badaniach klinicznych wynika częściowo z nieprzyjmowania zaleconych leków, ale można ją również wytłumaczyć podłożem genetycznym, w tym zmiennością genów regulujących zarówno metabolizm cholesterolu, jak i wychwyt oraz metabolizm statyn w wątrobie. Wskazania do stosowania statyn, które są aktualnie zarejestrowane w Polsce, przedstawiono w Tabeli 4.