Jak skutecznie wspomagać płodność – czyli składniki suplementów diety, które warto stosować

Niepłodność to problem, który w Polsce dotyka 10−15% par. Składają się na niego czynniki medyczne, ekonomiczne i społeczne. W ostatnich latach zaobserwowano coraz większe wykorzystanie suplementów diety w leczeniu niepłodności kobiet. Jakie zatem składniki mają udowodnione pozytywne działanie w zwiększaniu płodności? Co warto polecać pacjentom?

Niepłodność, według definicji, jest to stan, w którym niemożność zajścia w ciążę utrzymuje się pomimo rocznego regularnego współżycia seksualnego bez stosowania jakichkolwiek środków antykoncepcyjnych. Do bezpłodności mogą prowadzić zarówno czynniki męskie, jak i żeńskie. W szczególności, w zależności od przyczyn, odnotowano, że w 37,1% przypadków jest to czynnik żeński, w 29,3% – męski, a w 17,6% zarówno męski, jak i żeński. Z kolei pozostały odsetek uznano za idiopatyczny. Najczęściej wskazywaną przyczyną problemów z zajściem w ciążę jest PCOS, czyli zespół policystycznych jajników, endometrioza oraz zaburzenia endokrynologiczne [1, 2].

Czynniki wpływające na płodność

Powszechnie przyjmuje się, iż czynnikami wpływającymi na rozrodczość, są: styl życia, komplementarna dieta i ruch. Obserwowane jest też coraz większe zainteresowanie samoleczeniem różnymi terapiami, w tym suplementami diety. Uzasadnieniem ich stosowania jest uzupełnienie niedoborów substancji lub osiągnięcie optymalnej dawki (tj. minerałów, witamin, węglowodanów, kwasów tłuszczowych i białek), które mogą mieć potencjalny pozytywny wpływ na różne cele związane z płodnością. Mowa tu przede wszystkim o gospodarce hormonalnej, owulacji, jakości oocytów, zarodków i prawdopodobieństwie zajścia w ciążę. W ostatnich latach odnotowano rosnące wykorzystanie suplementów diety w leczeniu niepłodności kobiet.

Zwiększenie płodności a suplementy

Włoscy naukowcy dokonali przeglądu literatury dotyczącej badań oceniających skuteczność wszystkich zidentyfikowanych składników w zakresie wyników reprodukcyjnych u niepłodnych kobiet: wskaźnika ciąż, żywych urodzeń oraz zastępczych markerów płodności (jakości oocytów, zarodków wskaźnika zapłodnienia). Stworzyli pierwszą krytyczną analizę składu suplementów różnych preparatów handlowych na wyniki rozrodcze kobiet. Z wyników przeglądu literatury wynika, że 30 z 38 składników nie wykazuje skuteczności w leczeniu niepłodności kobiet. Wśród ośmiu składników z uznanymi klinicznymi dowodami skuteczności była melatonina, kwas foliowy, mio-inozytol, D-chiro-inozytol, N-acetylocysteina (NAC) i karnityna, koenzym Q10 (CQ10) i witamina D.

Suplementy sprzedawane we Włoszech to zazwyczaj mieszanki wielu substancji, które są często stosowane w znikomej dawce lub bez żadnych dowodów skuteczności. Odkrycia te budzą poważne wątpliwości co do potencjalnej skuteczności w leczeniu niepłodności. Z przeglądu suplementów uzyskano informację, iż: 10 z 24 suplementów skutkowało wyższą skutecznością, 8 wykazywało niższą skuteczność, pozostałe 6 miało nie wykazywać skuteczności. Większość suplementów sprzedawanych we Włoszech w leczeniu niepłodności żeńskiej zawiera co najmniej jeden lub więcej składników bez udowodnionego działania. Ponadto składniki o udowodnionej skuteczności były często przedawkowane i/lub łączone z różnymi składnikami odżywczymi o nieznanym wpływie na płodność kobiet [3].