Czy warto zmniejszać ilość przyjmowanych leków u pacjentów przewlekle chorych?

Opieka farmaceutyczna jest od dłuższego czasu w centrum uwagi. Obranie tej drogi to bardzo dobre rozwiązanie wpływające niezwykle korzystnie na cały system opieki zdrowotnej. Dając farmaceutom możliwości przeprowadzania przeglądów lekowych, a następnie wystawiania recept, obdarzamy farmaceutów należnym im zaufaniem. To właśnie oni posiadają wiedzę na temat działania leku, działań niepożądanych czy interakcji. Warto wykorzystać ten potencjał, który może przełożyć się na efekt terapeutyczny pacjenta i lepszą współpracę z lekarzem. Od kilku lat zaczyna się zwracać uwagę na zmniejszenie ilości leków u pacjentów geriatrycznych. Dlaczego ten temat jest bardzo istotny?

Polifarmacja

Polifarmacja to coraz większy problem o zasięgu globalnym, który ma wpływ na podstawową opiekę medyczną. Jest głównym wyzwaniem dla nowoczesnych systemów opieki zdrowotnej. Wzrost polifarmacji jest napędzany przez wiele czynników. Jednym z kluczowych jest starzenie się naszej populacji, a to z kolei wiąże się ze zwiększoną wielochorobowością. Kolejnym ważnym czynnikiem jest tendencja do przepisywania leków zapobiegawczych pacjentom bezobjawowym w celu zapobiegania chorobom i śmiertelności w przyszłości. Dochodzi do tego przestrzeganie praktyk opartych na dowodach, które koncentrują się na pojedynczych chorobach, przy czym większość wytycznych promuje rozpoczęcie nowego leczenia, a bardzo niewiele zachęca do zaprzestania przyjmowania leków. A przecież wiemy, że u pacjenta leczonego farmakologicznie z powodu wielu chorób istnieje konieczność stosowania kilku leków, a wraz ze zwiększeniem liczby przyjmowanych preparatów rośnie częstość występowania działań niepożądanych. Poza tym w tej sytuacji trzeba się liczyć z rosnącym ryzykiem niekorzystnych interakcji. W praktyce ani lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, ani lekarze specjaliści nie do końca orientują się w zakresie potencjalnych interakcji, jakie mogą zachodzić między jednocześnie przyjmowanymi przez chorego lekami. Bezpieczne podejście do radzenia sobie z problematyczną polifarmakoterapią jest niezbędne. Dlatego ważnym elementem są przeglądy przyjmowanych leków. Przeglądy lekowe mają za zadanie wykrycie problemów lekowych, sprawdzenie wszystkich leków, jakie przyjmuje pacjent, nie tylko tych wypisywanych na receptę, ale również ziół i suplementów diety. Problemy związane z lekami obejmują działania niepożądane leków, nieskuteczność, stosowanie leków bez wskazań, nadmierne lub nieodpowiednie dawkowanie, stosowanie potencjalnie nieodpowiednich leków i nieprzestrzeganie zaleceń. W związku z tym w przypadku większości osób, które chronicznie stosują leki, należy dokładnie przeanalizować preparaty i zwiększyć wiedzę nad istotą przyjmowanych leków, zachęcić do zrozumienia swoich leków i ich wpływu na organizm. Podczas tradycyjnej wizyty pacjenta w aptece farmaceuta ma za zadanie wydać leki i poinformować o schemacie dawkowania, podczas gdy przegląd lekowy ma opierać się na wywiadzie i aktywnym uczestnictwie pacjenta w terapii. Ma skonfrontować subiektywne odczucia pacjenta ze stanem jego zdrowia. Pozwoli to wykluczyć problemy lekowe i umożliwi dobór najlepszego profilu bezpieczeństwa dostosowanego do indywidualnego pacjenta.