Dlaczego współpraca między lekarzem a farmaceutą jest tak ważna?

Multidyscyplinarne podejście do opieki zdrowotnej jest najlepsze?

Jak pokazuje przykład innych krajów, multidyscyplinarne podejście zespołowe do opieki zdrowotnej, w którym farmaceuci przejmują odpowiedzialność za takie zadania, jak: dostosowywanie schematów leczenia, uzyskiwanie i przeglądanie historii leków oraz identyfikowanie interakcji i barier utrudniających przestrzeganie zaleceń, jest bardzo skuteczne.

Wprowadzenie opieki farmaceutycznej oraz przeglądów lekowych do naszej krajowej praktyki sprawiłoby, że farmaceuta mógłby:

• przeprowadzić wywiad,
• zapisać pacjentowi leki na receptę,
• przepisać leki bez recepty, suplementy diety i zioła.

Aby zoptymalizować opiekę zdrowotną dla każdego pacjenta, konieczna jest silna współpraca między farmaceutami a lekarzami. Zapewnienie optymalnego leczenia pacjenta wymaga komunikacji, szacunku, zaufania i wzajemnego uznawania kompetencji zawodowych. 

W środowisku medycznym dobra komunikacja może być na razie trudna do osiągnięcia ze względu na: brak dostępu do informacji, ograniczenia czasowe i inne czynniki. Błędne przekonania dotyczące ról i obowiązków innych członków zespołu mogą utrudniać otwartą współpracę zarówno farmaceucie, jak i lekarzowi. Możemy przyjrzeć się bliżej relacjom między farmaceutą a lekarzem, aby zobaczyć, dlaczego ważna jest dla nich znacząca współpraca.

Współpraca lekarza i farmaceuty – w jakich obszarach?

Po przeanalizowaniu publikacji na temat współpracy obydwu grup zawodowych zauważyłam, że wnioski są bardzo podobne. Celem większości badań było zbadanie perspektywy lekarzy oraz farmaceutów w ocenie ich stosunku do współpracy, wyłonienie barier oraz czynników utrudniających integrację praktyk farmaceuty z praktyką lekarzy.
Analiza wywiadów pozwoliła zidentyfikować następujące bariery współpracy lekarza i farmaceuty:

• brak możliwości korzystania
• z elektronicznej dokumentacji,
• konieczność współpracy z wieloma farmaceutami lub lekarzami,
• wpływ komunikacji osobistej oraz brak zaangażowania w opiekę zespołową,
• brak czasu, obciążenie pracą
• i logistyką,
• brak wynagrodzenia [2, 3].

Farmaceuci i lekarze rodzinni, którzy wzięli udział w tym badaniu, są zgodni, co do tego, że współpraca może poprawić wyniki leczenia pacjentów. Wskazali, że mają ograniczone doświadczenie w pracy zespołowej. Jednak obie grupy wyraziły chęć poprawy tej relacji. Deklarowały także zainteresowanie zwiększeniem poziomu współpracy we wszystkich zidentyfikowanych obszarach, chociaż niektóre były bardziej interesujące dla każdej grupy.

Lekarze wskazywali, że chcieliby ściślej współpracować z farmaceutami w zakresie pomocy w poprawie przestrzegania zaleceń terapeutycznych przez pacjentów, jak również określania dawkowania i indywidualnego dostosowywania doboru leków dla pacjentów. Poza tym liczą na pomoc w dostarczaniu im informacji o lekach, współpracę przy wyborze leku w celu opracowania efektywnej farmakoterapii oraz formułowanie zaleceń dotyczących modyfikacji terapii lekowej pacjenta. Doceniają też rolę farmaceuty w zakresie poradnictwa dla pacjenta.

Z kolei uczestniczący w badaniach farmaceuci deklarowali chęć współpracy w obszarach, w których w pełni wykorzystają swoją specjalistyczną wiedzę i umiejętności w ocenie stosowności, skuteczności i tolerancji leków. Obie grupy wyraziły chęć ściślejszej współpracy, w celu poprawy przestrzegania zaleceń lekarskich, co zostało uznane za ważną rolę farmaceuty zarówno przez farmaceutów, jak i lekarzy [4].

Ewentualne przeszkody efektywnej współpracy lekarzy i farmaceutów

Inne badania sugerują, że lekarze nie są jeszcze świadomi roli farmaceutów jako członków multidyscyplinarnych zespołów opieki zdrowotnej lub, co ważniejsze, działań opieki farmaceutycznej. Brakuje społecznej i zawodowej akceptacji farmaceutów jako prawdziwych pracowników służby zdrowia wśród lekarzy.

Jako przeszkody współpracy pomiędzy tymi dwoma grupami specjalistów w usługach podstawowej opieki zdrowotnej zostały zidentyfikowane:

• zakres praktyki,
• obszary władzy,
• brak zaufania do kompetencji
• farmaceutów,
• brak wiedzy o roli farmaceutów.

Wydaje się, że jest to spowodowane brakiem pozytywnego nastawienia do międzybranżowej współpracy między farmaceutami a lekarzami pierwszego kontaktu.