Nowotwór piersi – aktualne metody leczenia

Leki stosowane w leczeniu raka piersi

Obecnie dysponujemy lekami ukierunkowanymi na poszczególne rodzaje białek odpowiedzialnych za hamowanie wzrostu i podziału komórek nowotworowych piersi. Znaczny postęp dokonał się w leczeniu jednego z podtypów raka piersi, HER2-dodatniego, mającego skłonności do agresywnego przebiegu, najczęściej u młodych kobiet. Po zastosowaniu leków skierowanych na to specjalne białko – receptor błonowy HER2 – wyniki leczenia i rokowania w tej chorobie ulegają wyraźnej poprawie.

Lekiem stosowanym w leczeniu choroby nowotworowej piersi jest także m.in. tamoksyfen. Mechanizm jego działania polega na blokowaniu receptorów hormonów estrogenowych, a następnie wiązaniu się z nimi wewnątrz komórek nowotworowych, co prowadzi do zahamowania wzrostu guza. Znalazł on głównie zastosowanie w zapobieganiu raka piersi u kobiet z grup wysokiego ryzyka.

W przypadku leczenia choroby nowotworowej rozsianej stosuje się leki hamujące wytwarzanie estrogenów w organizmie kobiet. Należą do nich m.in. inhibitory aromatazy, spośród których najbardziej znane to anastrozol (Arimidex) i letrozol (Femara). Preparaty te wykazują działanie w tkankach produkujących estrogeny, czyli w wątrobie, mięśniach i tkance tłuszczowej. Grupę kobiet objętą tym leczeniem stanowią najczęściej te, które są w okresie pomenopauzalnym.

Lekiem, w którym medycyna pokłada duże nadzieje, jest trastuzumab (zwany ABP 980). Jest to lek biopodobny, w którym medykamentem referencyjnym jest herceptyna. Stanowi on jedną z większych rewolucji w onkologii. Leki biologiczne to złożone struktury białkowe. Dzielą się na leki referencyjne (oryginały) oraz leki biopodobne, zwane biosymilarami. Leki biopodobne, lepsze w działaniu i skuteczniejsze, stanowią wcielenie referencyjnych leków biologicznych. Zawierają identyczną wersję substancji aktywnej, jaka występuje w oryginalnym (referencyjnym) biologicznym leku. Używane są w leczeniu m.in. raka piersi HER2-dodatniego, w którym stwierdza się zwiększoną ekspresję receptora HER2, czyli receptora naskórkowego. Pobudzenie tego receptora powoduje aktywację całej kaskady wewnątrz komórki nowotworowej, która w rezultacie prowadzi do wyindukowania jej podziału.

W badaniach klinicznych stwierdzono wyższą skuteczność leku Femara w leczeniu nawrotów choroby nowotworowej piersi w porównaniu z tamoksyfenem, octanem megestrolu (Megace) i anastrozolu. Działanie to mierzone było bezpośrednią reakcją miejscową na prowadzone leczenie, czasem ujawnienia się kolejnego miejsca nawrotu choroby, całkowitym czasem i jakością życia chorych. Korzystną cechą leczenia preparatem Femara jest jego brak wpływu na błonę śluzową macicy (tamoksyfen powoduje czasem jej przerost, a w przypadku kuracji inhibitorami aromatazy mogą nasilać się objawy osteoporozy). W związku z tym preparat Femara znalazł szersze zastosowanie w terapii uzupełniającej w leczeniu choroby nowotworowej piersi.

Przeprowadzone badania wskazują, iż podawanie m.in. palbociklibu w skojarzeniu z inhibitorami aromatazy oraz z fulwestrantem, a także pertuzumabu w skojarzeniu z trastuzumabem zwiększa szanse na całkowite wyleczenie wczesnego HER2-dodatniego raka piersi. Zastosowanie we wczesnym stadium choroby (przed operacją) tzw. podwójnej blokady złożonej z pertuzumabu i trastuzumabu powoduje zmniejszenie guza, dzięki czemu możliwe jest przeprowadzenie operacji oszczędzającej.

Dane literaturowe dowodzą, iż w leczeniu nowotworu piersi podawane są także innowacyjne leki. Należy do nich m.in. Kisqali (rybocyklib) mający zastosowanie w rzadkim podtypie hormonozależnego HER2-ujemnego raka piersi w skojarzeniu z inhibitorami aromatazy, oraz Ibrance (palbociclib), który jest przeznaczony do leczenia zaawansowanego raka piersi w skojarzeniu z fulwestrantem.

W badaniu klinicznym MEDIOLA oceniono zastosowanie połączenia olaparibu (inhibitor PARP) z durwalumabem (inhibitor PD-L1) u pacjentek z rozsianym rakiem piersi z obecnością mutacji germinalnych w genie BRCA1 lub BRCA2. Mutacje germinalne to te, które są obecne w każdej komórce (również w komórkach rozrodczych) i mogą być przekazywane następnym pokoleniom. Badanie miało charakter badania fazy 1/2. Zrekrutowano do niego pacjentki, które otrzymały nie więcej niż dwie inne linie chemioterapii stosowane w rozsianym raku piersi. Kombinacja olaparibu z durwalumabem wykazała obiecującą skuteczność u pacjentek z rozsianym rakiem piersi z obecnością mutacji germinalnych w genach BRCA.

W 2020 roku FDA zarejestrowało trzy nowe leki do stosowania w leczeniu raka piersi z przerzutami, który jest HER2-dodatni – TUKYSA, TRODELVY i MARGENZA.

Tucatinib (zarejestrowany pod nazwą Tukysa) jest nowym doustnym i wysoce selektywnym inhibitorem kinazy tyrozynowej receptorów HER2. W badaniu HER2CLIMB oceniono skuteczność tucatinibu u pacjentek z rozsianym rakiem piersi i wykazującym ekspresję HER2. Badania przeprowadzone przez Rashmi K. Murthy wykazały, że u wcześniej leczonych pacjentów z HER2-dodatnim rakiem piersi z przerzutami, w tym z przerzutami do mózgu dodanie tukatynibu do trastuzumabu i kapecytabiny skutkowało lepszymi wynikami przeżycia wolnego od progresji i przeżycia całkowitego niż dodanie placebo.

Tukysa w połączeniu z Herceptinem (nazwa chemiczna: trastuzumab) i Xeloda (nazwa chemiczna: kapecytabina) została zatwierdzona przez Amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków do leczenia przerzutowego raka piersi HER2-dodatniego lub miejscowo zaawansowanego raka piersi HER2-dodatniego, których nie można całkowicie usunąć chirurgicznie, po leczeniu raka co najmniej jednym lekiem anty-HER2. Jest zatwierdzony do leczenia dorosłych, u których zdiagnozowano potrójnie ujemny rak piersi z przerzutami i którzy otrzymali co najmniej dwa wcześniejsze cykle leczenia z powodu przerzutów. Potrójnie ujemny rak piersi to rak, który nie ma receptorów dla hormonów estrogenu i progesteronu ani receptorów dla białka HER2. Ogranicza to leki, które można stosować w leczeniu. Lek Trodelvy jest stosowany w terapii celowanej jest koniugatem przeciwciało – lek. Związek łączący przyłącza (koniugaty) przeciwciało monoklonalne sakituzumab, którego celem jest białko Trop-2; białko Trop-2 występuje w ponad 90% potrójnie ujemnych raków piersi do chemioterapii SN-38. Inhibitory topoizomerazy I działają poprzez zakłócanie zdolności komórek rakowych do replikacji. Trodelvy został zaprojektowany w celu dostarczania chemioterapii SN-38 do komórek nowotworowych w sposób ukierunkowany poprzez przyłączenie SN-38 do sakituzumabu. Sacituzumab przenosi następnie SN-38 do potrójnie ujemnych komórek nowotworowych. W ten sposób SN-38 jest mniej toksyczny dla zdrowych komórek i skuteczniejszy w leczeniu komórek rakowych.

Margenza (margetuksymab mAb anty-HER2) działa poprzez przyłączanie się do receptorów HER2 na powierzchni komórek raka piersi i blokowanie im odbierania sygnałów wzrostu. Blokując sygnały, Margenza może spowolnić lub zatrzymać wzrost raka piersi. Margenza jest przykładem immunologicznej terapii celowanej. Oprócz blokowania receptorów HER2, Margenza została również zaprojektowana w celu poprawy zdolności komórek odpornościowych do wiązania się z HER2-dodatnimi komórkami raka piersi, umożliwiając tym komórkom niszczenie komórek rakowych.