O wykorzystaniu leków gotowych w półstałych preparatach recepturowych

Unikać należy również łączenia podłoży o różnym pH. Zmiana pH podłoża może mieć bezpośredni wpływ na trwałość substancji czynnej. Przykładem dodawania podłoża o nieodpowiednim pH może być rozcieńczenie maści z walerianianem betametazonu (np. Betnovate maść/krem) podłożem o odczynie obojętnym bądź alkalicznym. Substancja wykazuje bowiem największą trwałość i optimum działania w zakresie pH 3–4 (optymalne 3,5). Z kolei rozcieńczenie preparatów zawierających w swoim składzie fluocynolon acetonidu (Flucinar) nieodpowiednim nośnikiem, np. zawierającym środki utleniające, może wywołać chemiczną degradację substancji czynnej do mniej aktywnych związków. Błędem jest także mieszanie podłoży zmniejszających rozpuszczalność substancji czynnej, co może doprowadzić do wytrącenia lub krystalizacji leku. Należy pamiętać, że tylko rozpuszczona frakcja leku wykazuje zdolność do dyfuzji z podłoża [2, 4]. Rozcieńczenie maści należy przeprowadzać „na zimno”, nie ogrzewając ich do wyższych temperatur, unika się w ten sposób ewentualnego rozkładu substancji czynnej i zniszczenia struktury lub typu układu pierwotnego pod wpływem ciepła [2].

W tabeli 1 przedstawiono charakterystykę podłoży maściowych stosowanych w recepturze aptecznej, a w tabeli 2 – przykłady gotowych półstałych preparatów (maści i kremów) dostępnych na rynku farmaceutycznym, najczęściej wykorzystywanych jako składniki recepturowych postaci leku.