O wykorzystaniu leków gotowych w półstałych preparatach recepturowych

W recepturze aptecznej szczególnie często wykorzystywane są preparaty gotowe zawierające miejscowo działające glikokortykosteroidy (mGKS). mGKS stosowane są w leczeniu wielu schorzeń, wykazują aktywność przeciwalergiczną i immunosupresyjną, hamują proces zapalny, obkurczają naczynia krwionośne, zmniejszają obrzęk i podrażnienie, łagodzą świąd. Wykorzystywane są w następujących jednostkach chorobowych: łojotokowe zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry, liszaj pokrzywkowy i płaski, wyprysk kontaktowy alergiczny, rumień wielopostaciowy, toczeń rumieniowaty, łuszczyca [10]. Jako substancje pro receptura dostępne są jedynie hydrokortyzon i prednizolon. W Polsce zarejestrowane do stosowania u dzieci przed ukończeniem 1. roku życia są wyłącznie preparaty handlowe hydrokortyzonu (octan i maślan), zaś od 2. roku życia – propionian flutikazonu i furoinian mometazonu. Pozostałe preparaty mGKS uzyskały rejestrację dopiero od 12. roku życia, z tego względu wartościową opcją terapeutyczną jest możliwość ich rozcieńczenia i wykonania preparatu dostosowanego do pacjenta [7, 9].

W kolejnej części artykułu omówione zostaną przykładowe recepty wraz ze sposobem ich wykonania.

Źródła:

1. Redliński, A. Przypadki off label use i orphan drugs w recepturze aptecznej. Część 2. Stałe postaci leku. Farm. Pol. 2013, 69, 3–18.
2. Marszałł, L. Receptura apteczna półstałych postaci leków do stosowania na skórę w teorii i praktyce. Farmapress, Warszawa, 2015.
3. Nagelreiter, C.; Kratochvilova, E.; Valenta, C. Dilution of semi-solid creams: influence of various production parameters on rheological properties and skin penetration. Int. J. Pharm. 2015, 30, 429–438.
4. Refai, H. The influence of dilution of topical semisolid preparations on hydrocortisone permeation through excised human stratum corneum. Eur. J. Pharm. Biopharm. 2002, 54, 143–150.
5. Jachowicz R. (red.). Receptura apteczna. Podręcznik dla studentów farmacji. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
6. Sznitowska M. (red.). Farmacja stosowana. Technologia postaci leku. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
7. Farmakopea Polska XII. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa 2020.
8. Poradnik receptury współczesnej, Fagron cz. 1, wydanie II poprawione 2015 Fagron sp. z o.o. Kraków 2015.
9. Rejestr produktów leczniczych. Dostępne online: pub.rejestrymedyczne.csioz.gov.pl, stan z dnia 20.04.2022.
10. Jeziorkowska, R.; Jędrzejowska-Sysa, A.; Samochocki, Z. Topical steroid therapy in atopic dermatitis in theory and practice. Postępy Dermatol. Alergol. 2015, 32, 162–166.