Opieka farmaceutyczna w Polsce – co zawiera kompleksowy raport Ministerstwa Zdrowia?

Raport to efekt prac Zespołu ds. opieki farmaceutycznej stworzonego przy MZ w ubiegłym roku. Po Ustawie o zawodzie farmaceuty omawiany raport jest kolejnym krokiem na drodze do efektywnego wprowadzenia opieki farmaceutycznej w Polsce. Przy jego opracowaniu dokonano wielu konsultacji prawnych, edukacyjnych, a także konsultacji praktycznych aspektów procesu wdrażania opieki farmaceutycznej. Dokument był opracowany wspólnie z przedstawicielami NFZ, NIA i środowiska akademickiego.

Opieka farmaceutyczna a wyzwania systemu opieki zdrowotnej

Po co nam opieka farmaceutyczna i jakie problemy może rozwiązać? Raport Zespołu ds. opieki farmaceutycznej wskazuje konkretne wyzwania, które dzięki pomocy farmaceutów mogą zostać rozwiązane. W raporcie jest mowa m.in. o starzeniu się społeczeństwa, a tym samym o wzroście liczby osób cierpiących na choroby przewlekłe i nowotwory.
Rosnąca populacja osób starszych wpływa również na intensyfikację zjawiska polipragmazji, która jest kolejnym wyzwaniem współczesnej opieki zdrowotnej. Wielolekowość dotyczy blisko co trzeciego Europejczyka.

Następnym wyzwaniem jest kryzys finansów opieki zdrowotnej związany z potrzebami społeczeństwa i sytuacją ekonomiczną, a także niedobór kadr medycznych. W naszym kraju na tysiąc mieszkańców przypada tylko 2,4 lekarza. W sąsiednich Niemczech lub Litwie jest to odpowiednio – 4,3 i 4,6. Dla poprawienia jakości opieki nad pacjentami wiele czynności, które dziś są obowiązkami lekarzy i pielęgniarek, mogliby wykonywać farmaceuci właśnie w ramach opieki farmaceutycznej.

Farmaceuci z bardzo wysokim zaufaniem społecznym

Farmaceuci cieszą się bardzo wysokim zaufaniem społecznym. Aż 90,4% Polaków w 2019 r. deklarowało, że im ufa. Pod względem liczby aptek i farmaceutów (77 farmaceutów i 36 aptek na 100 tys. mieszkańców) Polska nie odbiega znacznie od średniej europejskiej (83 farmaceutów i 29 aptek na 100 tys. mieszkańców). Duża liczba aptek i łatwość dostępu do farmaceuty to główne powody korzystania z usług farmaceutycznych wymieniane przez pacjentów.

Czynniki te powodują, że udostępnione usługi farmaceutyczne bardzo szybko zyskują popularność.
Włączenie farmaceutów do systemu publicznej ochrony zdrowia będzie istotnym elementem zmniejszającym obciążenie innych zawodów medycznych. Dodatkowo pozwoli farmaceutom na dalszy rozwój kompetencji zawodowych.

Raport obejmuje kompleksową analizę wdrożenia opieki farmaceutycznej. Wskazano w nim siedem usług farmaceutycznych, które najlepiej wykorzystują ogromny potencjał farmaceutów. Pozwoli to na usprawnienie polityki zdrowotnej państwa, a także poprawi dostęp do racjonalnej farmakoterapii. Jakie to usługi?

Przegląd Lekowy – najbardziej zaawansowana usługa opieki farmaceutycznej

Jako pierwszą z usług opieki farmaceutycznej, która miałaby zostać wprowadzona w polskich aptekach, Ministerstwo Zdrowia wskazuje Przegląd Lekowy. Wykrycie problemów lekowych jest metodą poprawy efektywności klinicznej stosowanej farmakoterapii, co jest niezwykle ważne w kontekście postępującego zjawiska polipragmazji. Pilotaż tej usługi dla pacjentów obciążonych wielolekowością planuje się uruchomić w III kwartale 2021 r. Wdrożenie planowane jest na I kw. 2023 r.

Przegląd Lekowy oznacza ustrukturyzowany wywiad przeprowadzany z pacjentem w celu wykrycia problemów lekowych. Farmaceuta dokonuje analizy efektywności leczenia, a także identyfikuje problemy lekowe według ich istotności. Końcowym efektem ma być raport dla pacjenta i lekarza.

W ramach badań naukowych lub programów pilotażowych w Polsce realizowane były Przeglądy Lekowe w aptekach ogólnodostępnych. W największym do tej pory badaniu, OF Senior, wykonano 291 przeglądów w populacji pacjentów w wieku 65+ z ciężką wielolekowością. W badaniu tym blisko 90% pacjentów oraz 75% lekarzy zgodziło się na wprowadzenie w terapii zmian zaproponowanych przez farmaceutów. U ponad 80% pacjentów wystąpiła poprawa stanu klinicznego.