Zespół suchego oka z perspektywy farmaceuty

Leki mogące powodować zespół suchego oka

Leki przyjmowane doustnie lub miejscowo także mogą powodować lub nasilać objawy ZSO. Może być to konsekwencją działania terapeutycznego leku bądź efektem ubocznym jego mechanizmu działania lub – tak jak w przypadku wielu leków stosowanych miejscowo do oka – wynikać również ze szkodliwego wpływu środków konserwujących na powierzchnię oka. Zespół suchego oka wywołany lekami występuje najczęściej u osób starszych stosujących polifarmakoterapię.

Wśród leków stosowanych ogólnoustrojowo, które mogą pogarszać stan lub wywołać ZSO, znajdują się m.in.:

• diuretyki (np. torasemid, furosemid, hydrochlorotiazyd);
• leki przeciwhistaminowe (klemastyna, hydroksyzyna, triprolidyna, feniramina, ale także leki II generacji, np. cetyryzyna);
• sympatykomimetyki (pseudoefedryna, fenylefryna);
• cholinolityki stosowane w zespole parkinsonowskim (biperiden, prydynol);
• leki przeciwdepresyjne (w tym TLPD, takie jak amitryptylina, ale także SSRI i wszystkie inne, które powodują suchość w ustach);
• benzodiazepiny (np. lorazepam, diazepam);
• leki przeciwpadaczkowe (np. kwas walproinowy);
• leki działające rozkurczowo (np. hioscyna);
• środki antykoncepcyjne;
• izotretynoina;
• beta-blokery;
• niektóre leki ziołowe, np. jeżówka purpurowa.

Częstą przyczyną nasilenia objawów ZSO są konserwanty zawarte w kroplach stosowanych miejscowo do oka, w tym także w kroplach wykorzystywanych w leczeniu jaskry.

Związki powierzchniowo-czynne stosowane jako konserwanty, do których należy np. chlorek benzalkoniowy (BAK), mogą wywoływać zaburzenia struktury filmu łzowego i powodować jego szybsze parowanie.