Leczenie i pielęgnacja w walce z trądzikiem u dorosłych

Farmakoterapia trądziku

Najważniejsza w terapii jest diagnostyka wykwitów i określenie postaci trądziku. W zależności od formy, jaką przybiera – jest łagodny, średnio nasilony czy ciężki – dermatolog określa sposób leczenia. Wdraża się odpowiednią pielęgnację i higienę skóry, leki stosowane miejscowo, a także antybiotyki bądź inne leki przyjmowane doustnie.

Izotretynoina – retinoid będący pochodną witaminy A – jest wskazana u pacjentów z ciężkimi formami trądziku czy z dużym ryzykiem bliznowacenia, gdy standardowa antybiotykoterapia oraz leczenie miejscowe są nieskuteczne. Lek ten działa silnie przeciwłojotokowo, komedolitycznie, przeciwzaskórnikowo i przeciwzapalnie. Już po dwóch miesiącach stosowania zmiany zapalne ulegają znacznemu zmniejszeniu. Niestety, doustna terapia izotretynoiną powoduje działania niepożądane na wielu płaszczyznach: skórno-śluzówkowe (suchość, zapalenie czerwieni wargowej, nadwrażliwość na światło, zapalenie spojówki i rogówki, owrzodzenia), układowe (bóle głowy, mięśni i stawów, depresja, myśli samobójcze, lęk, skłonność do agresji, toksyczne zapalenie wątroby, kłębuszkowe zapalenie nerek, pogorszenie słuchu) i laboratoryjne (zwiększone stężenie parametrów wątrobowych, anemia, neutropenia). Może przyczynić się także do osteoporozy oraz przedwczesnego zarastania chrząstek nasadowych, przerostu kości bądź zwapnień w ścięgnach i więzadłach. Ze względu na teratogenność izotretynoina jest bezwzględnie przeciwwskazana w ciąży.

W trądziku średnio nasilonym oraz ciężkim zastosowanie mają antybiotyki doustne, które działają przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie. Zalicza się do nich: erytromycynę, limecyklinę, klindamycynę i tetracyklinę. Ten rodzaj terapii niesie znacznie mniejsze ryzyko działań niepożądanych, takich jak np. zaburzenia żołądkowo-jelitowe lub nadwrażliwość na światło słoneczne. W czasie antybiotykoterapii wielu pacjentów stosuje wspomagająco także preparaty miejscowe, zwykle dostępne bez recepty, takie jak nadtlenek benzoilu czy kwas azelainowy. Leczenie doustne za każdym powinno być dopasowane do rodzaju zmian skórnych i stopnia nasilenia trądziku.

U niektórych osób konieczne może być leczenie hormonalne. Terapia z użyciem tabletek antykoncepcyjnych jest zalecana kobietom, u których nie sprawdziła się antybiotykoterapia. Estrogen może pomóc zrównoważyć działanie androgenów, dlatego też leczenie estrogenami w postaci tabletek antykoncepcyjnych przynosi doskonałe rezultaty.

Pielęgnacja wspierająca leczenie

Prawidłowa pielęgnacja domowa w trakcie farmakoterapii, połączona z profesjonalnymi zabiegami kosmetycznymi, pozwala utrzymać dobry stan skóry. Pomaga w zmniejszeniu łojotoku, redukcji zaskórników, przeciwdziałaniu namnażania się bakterii, łagodzeniu stanów zapalnych oraz chroni przed powstawaniem przebarwień pozapalnych. W gabinecie kosmetologicznym najlepsze efekty przynoszą peeling kawitacyjny, zabiegi z kwasami, mikrodermabrazja czy oczyszczanie manualne. Prawidłowy dobór i stosowanie dermokosmetyków – kosmetyków aptecznych pozbawionych konserwantów i sztucznych barwników – ma fundamentalne znaczenie w leczeniu pacjentów z trądzikiem.

Zdrowa bariera skórna jest ważnym zabezpieczeniem przed odwodnieniem, penetracją różnych mikroorganizmów, alergenów, czynników drażniących czy reaktywnych form tlenu i przed promieniowaniem. Badania wykazały, że w trądziku występuje zmniejszenie nawodnienia naskórka. Dodatkowo leczenie miejscowe i ogólnoustrojowe powoduje zwiększenie przeznaskórkowej utraty wody, nasila złuszczanie i zwiększa wrażliwość skóry. Dlatego poprawa funkcji naskórka przez odpowiednią pielęgnację jest tak istotna.

Najważniejsze jest zachowanie równowagi między wydzielaniem sebum a usuwaniem jego nadmiaru, tak aby nie doprowadzić do odwodnienia skóry. Tu genialna okazuje się przeciwzapalna i łagodząca inulina, która jako prebiotyk wspiera rozwój prawidłowej flory bakteryjnej.

W badaniach naukowych wykazano, że doskonałym składnikiem, który przyspiesza regenerację komórek, działa odżywczo i przeciwzapalnie, jest glukonolaktion. Wspomaga nawilżenie naskórka i wzmacnia jego odporność na zewnętrzne czynniki drażniące. Przynosi szybkie i widoczne efekty zmniejszenia porów oraz likwiduje szorstkość skóry.

Dobry krem przeciwtrądzikowy przywraca skórze równowagę wodną, ale też koi podrażnienia. Od lat przemysł kosmetyczny i farmaceutyczny do tego celu wykorzystuje ekstrakt z alg. Czerwone algi mają silne działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne i łagodzące.

Ważnym aspektem codziennej pielęgnacji skóry trądzikowej jest matowienie oraz regulacja pracy gruczołów łojowych. Takie działanie wykazuje niacynamid – pochodna witaminy B3, znana również jako niacyna czy witamina PP. Znajduje się także w produktach spożywczych: głównie mięsie, jajach, nabiale i rybach, drożdżach, wyrobach pełnoziarnistych, orzechach oraz ciemnozielonych warzywach liściastych.
Kombucha (sfermentowany napój sporządzony ze słodzonej herbaty) cieszy się dużą popularnością w branży spożywczej. Znalazła zastosowanie również jako składnik kosmetyków do skóry trądzikowej. Dba o mikrobiom, zapobiega naruszaniu delikatnej warstwy ochronnej naskórka, dzięki czemu zapewnia skórze detoks i reguluje nadmierne wydzielanie sebum.

W pielęgnacji wieczornej sprawdzą się kwasy, działające najskuteczniej, gdy śpimy. Należący do alfa-hydroksykwasów kwas migdałowy delikatnie usuwa martwe komórki warstwy rogowej, oczyszcza i zwęża rozszerzone pory oraz ogranicza błyszczenie skóry. Uważa się, że stosowanie kwasu migdałowego łącznie z witaminami o działaniu antyoksydacyjnym (witamina C, PP) i promotorami przenikania, np. z kwasem salicylowym, potęguje jego lecznicze działanie na skórę. Kwas salicylowy, jako jedyny, ma zdolność do przenikania przez warstwę łojową, dzięki czemu doskonale oczyszcza skórę z zaskórników i zwęża pory. W preparatach przeznaczonych do pielęgnacji domowej zwykle występuje w kremach, ampułkach i żelach punktowych. Kwas salicylowy jest delikatny dla skóry, nie podrażnia jej i nie przesusza.

Istotnym etapem jest oczyszczanie, które pozwala usunąć nadmiar sebum i bakterii. Agresywne środki myjące mogą powodować odtłuszczenie, co w konsekwencji prowadzi do mechanizmu obronnego i zwiększenia wydzielania łoju. Do oczyszczania skóry twarzy należy wybierać produkty, które nie zaburzają jej pH, bogate w składniki łagodzące – aloes lub inulinę. Korzystniej używać żeli lub kremów myjących, które wymagają spłukania wodą. Zaleca się mycie twarzy dwa razy dziennie w celu dokładnego oczyszczenia i działania bakteriobójczego. Pomocne w tym będą ekstrakty ziołowe z rozmarynu, szałwii czy owoców jałowca pospolitego, które wykazują działanie ściągające, przeciwzapalne i bakteriostatyczne.