Zasady stosowania leków ocznych

Trudności w stosowaniu leków ocznych u osób starszych

Wiotkość powiek i skłonność do ich podwijania się może wydłużać czas retencji leków ocznych w worku spojówkowym, co z kolei prowadzi do częstszego występowania podrażnień czy innych działań niepożądanych na gałce ocznej.

Starsi pacjenci miewają problem z samodzielną aplikacją leków do worka spojówkowego. Większość, wkraplając krople do oczu, dotyka końcówką butelki powierzchni oka, co sprzyja skażeniu zawartości pojemnika. Szczególnie problematyczne w aplikacji są pojemniki jednodawkowe. Lepiej radzą sobie z nimi pacjenci geriatryczni, którzy wcześniej mieli kontakt z tego typu opakowaniami oraz osoby lepiej widzące.

Pacjenci słabo widzący

Stosowanie kropel ocznych może stanowić wyzwanie dla pacjentów słabo widzących. Warto im polecić kilka technik ułatwiających prawidłową aplikację. Wśród nich wymienić można:

• technikę zakrapiania wg Ritcha, polegającą na maksymalnym odchyleniu głowy, odchyleniu dolnej powieki palcem wskazującym tak, by był zgięty w stawie międzypaliczkowym bliższym pod kątem 90° – na nim należy oprzeć dla stabilizacji kciuk drugiej ręki dominującej, w której między kciukiem a palcem wskazującym trzeba trzymać buteleczkę,
• zastosowanie starych okularów z wywierconymi w osi szkieł otworkami, w które wkłada się końcówkę kroplomierza,
• zastosowanie specjalistycznych podpórek plastikowych, które przytrzymują i centrują zakraplacz na środku rogówki. Taką podpórkę, jeśli tylko jest dostępna, warto zamówić na stan apteki i proponować pacjentom mającym trudności z samodzielną aplikacją kropli.

Kolejność aplikacji preparatów ocznych po zabiegach zaćmy

Preparaty oczne powinny być stosowane w odpowiedniej kolejności, aby zoptymalizować ich działanie oraz zmniejszyć ryzyko strat leku. Należy wziąć pod uwagę przede wszystkim postać leku – preparaty powinny być aplikowane wraz ze wzrastającą gęstością, czyli:

1. roztwór,
2. zawiesina,
3. maść.

Znaczenie ma również skład kropli. U pacjentów po zabiegu zaćmy kolejność aplikacji preparatów ocznych ze względu na ich skład jest następująca:

1. preparaty o działaniu nawilżającym,
2. miejscowe leki przeciwzapalne,
3. miejscowe leki przeciwbakteryjne.

Zalecany odstęp między aplikacją preparatów wynosi 5 min.

Poniżej przedstawiono przykładowe połączenia preparatów ocznych stosowanych po zabiegu zaćmy wraz z wyjaśnieniem, jaka jest kolejność aplikacji.

Źródła:
Andrews, S. (2004). Order of Eye Drop/Ointment Administration. Manchester: Central Manchester FT.
Gaudana, R.; Ananthula, H.K.; Parenky, A..; Mitra, A.K. (2010). Ocular drug delivery. The AAPS journal, 12(3), 348–360.
Henderer, J.D.; Rapuano, C.J. Ocular Pharmacology [w:] Brunton, L.L.; Chabner, B.A.; Knollmann, B.C. (2018). Goodman & Gilman’s: The Pharmacological Basis of Therapeutics. McGraw-Hill, USA.
Prost, M.; Jachowicz, R.; Nowak, J. (2016). Kliniczna farmakologia okulistyczna. 12–24. Wrocław. Edra Urban & Partner.
Tuszyński, P.K. (red). Leki oczne i schorzenia okulistyczne. Zasady leczenia, receptura i suplementacja. Wydawnictwo Farmaceutyczne, Kraków 2020.