Opieka farmaceutyczna nad pacjentem z chorobą Hashimoto
Działania niepożądane, które powinny zwrócić twoją uwagę
Mimo że terapia solą sodową lewotyroksyny jest stosunkowo bezpieczna, pacjent może doświadczyć działań niepożądanych, zwłaszcza jeśli stosuje ją po raz pierwszy. Nieodłącznym elementem terapii powinno być więc monitorowanie parametrów klinicznych i laboratoryjnych, co ułatwi modyfikowanie dawki. Jeśli pacjent skarży się na: kołatanie serca, uczucie gorąca, kurcze mięśni, niepokój ruchowy, bezsenność czy zmniejszenie masy ciała – czyli na objawy typowe dla nadczynności tarczycy, może to świadczyć o przekroczeniu indywidualnej granicy tolerancji na lewotyroksynę lub jej przedawkowaniu, co wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej [5].
Niepożądane interakcje lewotyroksyny
Problem z uzyskaniem efektywnej dawki może być również związany z interakcjami lek – lek lub lek – pożywienie. Zwróć uwagę, czy pacjent nie przyjmuje jednocześnie lewotyroksyny z lekami lub suplementami diety zawierającymi: żelazo, sole glinu (sukralfat i leki zobojętniające) czy sole wapnia, gdyż mogą one osłabiać działanie lewotyroksyny. Należy pamiętać, że istotne w tym wypadku będzie zachowanie przynajmniej 2-godzinnej przerwy między tymi preparatami. Dotyczy to także cholestyraminy i kolestypolu – żywic jonowymiennych, stosowanych w celu obniżenia poziomu cholesterolu. Odstęp w tym wypadku powinien wynosić ok. 4–5 godzin [8].
Podczas wywiadu warto poinstruować pacjenta co do prawidłowego stosowania leku z lewotyroksyną, aby zwiększyć skuteczność terapii oraz ograniczyć ilość działań niepożądanych.
Upewnij się, czy pacjent diabetologiczny stosujący lewotyroksynę odpowiednio często kontroluje poziom glikemii. Lewotyroksyna może osłabiać działanie leków przeciwcukrzycowych, dlatego bardzo często przy włączaniu jej do leczenia niezbędna okazuje się modyfikacja terapii cukrzycy [4, 5].
Jak można zauważyć, istotna w przypadku optymalizacji farmakoterapii lewotyroksyną jest współpraca na linii pacjent – farmaceuta – lekarz. Nie tylko przełoży się to na uzyskanie oczekiwanego efektu terapeutycznego i zmniejszy dodatkowe koszty leczenia, lecz także doprowadzi do poprawy jakości życia pacjenta.
Na ograniczenie biodostępności lewotyroksyny może wpływać dieta stosowana przez pacjenta, np. bogata w błonnik lub różnego rodzaju schorzenia dotyczące układu pokarmowego, takie jak zespół upośledzonego wchłaniania, nietolerancja laktozy czy celiakia.
Skonsultuj z farmaceutą… choroby tarczycy
Nieprzypadkowo w artykule poruszone zostały zagadnienia związane z chorobami tarczycy, gdyż był to temat przewodni tegorocznej akcji Polskiego Towarzystwa Studentów Farmacji – Skonsultuj z Farmaceutą, edycja wiosenna. Jeśli chcesz pogłębić swoją wiedzę w tym zakresie, niech artykuł będzie formą zaproszenia na fanpage @skonsultujzfarmaceuta i @ptsf.online na Facebooku, gdzie tematyka królowała w ostatnim czasie.
Finał akcji odbył się 9 kwietnia w galeriach handlowych w największych miastach Polski. Każda chętna osoba mogła skorzystać z konsultacji z magistrami farmacji i dietetykami, którzy rozwiali wszelkie wątpliwości dotyczące chorób tarczycy. Była także możliwość uzyskania analizy swojego składu ciała oraz interpretacji wyników wraz z odpowiednimi zaleceniami. Nie zabrakło również stoiska z pomiarem ciśnienia tętniczego i glikemii, gdyż monitorowanie tych parametrów jest bardzo istotne, zwłaszcza dla osób starszych. W niektórych miastach studenci zaprezentowali także, jak wykonuje się leki w recepturze aptecznej oraz zwrócili uwagę na rośliny lecznicze wspomagające terapię chorób tarczycy. Oprócz tego była możliwość wzięcia udziału w wielu konkursach.
Serdecznie zapraszamy na kolejną edycję akcji PTSF Skonsultuj z Farmaceutą, która odbędzie się jesienią!
Do zobaczenia!
Źródła:
- Pomorski L., Cichoń S., Chirurgia endokrynologiczna. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2009.
- Luty J., Bryl E., Choroba Hashimoto – aspekt genetyczny i środowiskowy, Forum Medycyny Rodzinnej, 1/2017.
- https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/77782,choroba-hashimoto (stan z dn. 23.03.2022).
- Zawadzka K., Zapalenie tarczycy Hashimoto – nowa choroba cywilizacyjna? [w:] Choroby XXI wieku – najnowsze doniesienia, tom 1, red. Maciąg M., Maciąg K., Wydawnictwo Naukowe Tygiel, Lublin 2019.
- Jonklaas J., Bianco A.C., Bauer A.J. et al. Guidelines for the treatment of hypothyroidism: prepared by the american thyroid association task force on thyroid hormone replacement. Thyroid. 2014; 24(12): 1670–1751.
- Bolk N. (2010). Effects of Evening vs Morning Levothyroxine Intake. Archives of Internal Medicine, 170(22), 1996.
- Benvenga S., Bartolone L., Pappalardo M.A., Russo A., Lapa D., Giorgianni G., Trimarchi F., Altered Intestinal Absorption of L-Thyroxine Caused by Coffee. Thyroid, 2008, 18(3), 293–301.
- Asik M., Gunes F., Binnetoglu E. et al. Decrease in TSH levels after lactose restriction in Hashimoto's thyroiditis patients with lactose intolerance. Endocrine, 2014.
- Liontiris M.I., Mazokopakis E.E., A concise review of Hashimoto thyroiditis (HT) and the importance of iodine, selenium, vitamin D and gluten on the autoimmunity and dietary management of HT patients. Points that need more investigation. Hell J Nucl Med. 2017.
- https://www.niddk.nih.gov/health-information/endocrine-diseases/hashimotos-disease (stan z dn. 23.03.2022).
Powiązane artykuły
