Stosowanie leków a ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych

Zaburzenia psychiczne związane z farmakoterapią choroby Parkinsona

Zaburzenia psychiczne związane z terapią choroby Parkinsona występują nawet u 60% pacjentów. Ze względu na właściwości katecholaminergiczne lub antycholinergiczne, wszystkie leki przeciwparkinsonowskie mogą potencjalnie wywoływać zaburzenia psychiczne. Najwyższe ryzyko wiąże się z przyjmowaniem bromokryptyny (Bromergon) oraz innych agonistów receptorów dopaminowych. Mogą one powodować zachowania impulsywne i kompulsywne, w tym patologiczny hazard, hiperseksualność, kompulsywne zakupy, kompulsywne jedzenie oraz nadmierne zaangażowanie w hobby.

Wpływ leków o komponencie antycholinergicznej na wystąpienie zaburzeń psychicznych

Leki o właściwościach antycholinergicznych mają wielokierunkowe działanie na organizm, są skuteczne w leczeniu różnych schorzeń, takich jak m.in.: depresja, zaburzenia snu oraz alergia. Leki z tej grupy są obarczone dużym ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych: zaparć, suchości w ustach, a także zaburzeń świadomości, stanów splątania oraz upośledzenia funkcji poznawczych. Są na nie szczególnie narażone osoby starsze, u których fizjologiczne pogorszenie funkcji mózgu towarzyszy upośledzonej pobudliwości receptorów cholinergicznych.

Ze względu na mocne przesłanki, że silne leki antycholinergiczne, szczególnie te stosowane w terapii depresji, padaczki i nietrzymania moczu, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń psychicznych, zaleca się rozważenie alternatywnych sposobów leczenia, np. zmianę grupy leków, terapię behawioralną lub trening pęcherza.

Skala obciążenia antycholinergicznego

Obciążenie antycholinergiczne odnosi się do skumulowanego efektu przyjęcia jednego lub więcej leków o działaniu antycholinergicznym. Obciążenie antycholinergiczne jest silnym predyktorem wystąpienia ryzyka zaburzeń poznawczych oraz wystąpienia innych działań niepożądanych przy stosowaniu leków o komponencie antycholinergicznej.

Aby ułatwić obliczenie obciążenia antycholinergicznego, można stosować kilka różnych skal, np. ADS(ang: Anticholinergic Drug Scale), ARS (ang. Anticholinergic Risk Scale), ACB (ang. Anticholinergic Cognitive Burden Scale). Większość z nich opiera się na przypisaniu lekom wartości od 0 do 3, gdzie 0 to brak obciążenia, a 3 duże obciążenie antycholinergiczne. Jeżeli dodając wartości wszystkich leków, jakie przyjmuje dany pacjent, otrzymujemy wynik powyżej 3, oznacza to, że jest on obarczony zwiększonym ryzykiem upośledzenia funkcji poznawczych. Przykłady leków o zróżnicowanym obciążeniu cholinergicznym przedstawiono w Tabeli 2.