Suplementy w diecie niemowląt i małych dzieci

Suplementy diety stanowią łatwo dostępną grupę produktów, które obok leków i wyrobów medycznych zajmują apteczne półki. Znaczący udział w tej grupie stanowią preparaty przeznaczone dla dzieci, po które sięgają ich rodzice. Niekontrolowane stosowanie tego typu suplementów staje się niepokojącym zjawiskiem, ponieważ przyczynia się do utrwalenia tezy, że wszelkie błędy w sposobie odżywania czy trybie życia dziecka można naprawić za pomocą tabletki czy syropu. Warto więc wiedzieć, które składniki rzeczywiście należy suplementować, a których stosowanie jest zbędne, i w tej kwestii edukować rodziców pojawiających się u progu apteki.

Sposób żywienia dziecka powinien być dostosowany do jego fizjologicznego etapu rozwojowego. To oczywiste, że inne potrzeby żywieniowe mają niemowlęta, a inne dzieci nieco starsze, dzieci przedszkolne i szkolne. Zaspokojenie tych potrzeb wpływa korzystnie na stan zdrowia dziecka, jego zdolności intelektualne, emocjonalne i ruchowe. Z kolei niewłaściwa dieta i braki niektórych składników odżywczych manifestują się niekorzystnymi zmianami w rozwoju już w wieku dziecięcym. Dlatego tak ważne jest, aby w diecie najmłodszych pacjentów znajdowały się produkty o wysokiej wartości odżywczej, które pokrywają pełne zapotrzebowanie na energię oraz na wszelkie niezbędne składniki.

Aktualne zalecenia

Zgodnie ze stanowiskiem Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci oraz zespołów ekspertów europejskich i światowych pierwszorzędnym celem, do jakiego należy dążyć, jest wyłączne karmienie dziecka piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia. Pokarm kobiety, która odżywia się w prawidłowy sposób, produkowany w wystarczającej ilości zaspokaja wszelkie potrzeby niemowlęcia pod względem niezbędnych składników odżywczych (poza witaminą D3). Zawiera ponadto kilkadziesiąt enzymów trawiennych, substancji immunostymulujących, a nawet komórki macierzyste. To sprawia, że jest mieszanką o unikalnym składzie niemożliwym do odwzorowania w żadnym laboratorium, i to składzie zmiennym, dostosowanym do aktualnej sytuacji matki i dziecka.

W przypadku, gdy karmienie piersią jest niemożliwe lub przeciwwskazane, zaleca się podawanie niemowlętom produktów zastępujących mleko kobiece – tzw. mleka modyfikowanego lub mieszanek mlecznych. Ich odpowiednio dobrany skład uwzględnia wyjątkowe potrzeby żywieniowe tego okresu, przez co stosowanie większości suplementów diety także w tym okresie życia dziecka jest zbędne.

Wprowadzanie pokarmów uzupełniających, czyli stałych i płynnych innych niż mleko matki czy mleko modyfikowane, powinno się odbyć około 6. miesiąca życia, kiedy dziecko osiąga umiejętność siedzenia i przyjmowania pokarmów stałych. Nie oznacza to, że w tym czasie należy zaprzestać karmienia piersią. Przeciwnie – powinno ono być kontynuowane tak długo, jak chce tego matka i dziecko.

Przyjmuje się, że pierwsze 2 lata życia są kluczowe dla rozwoju nawyków żywieniowych (preferencji i awersji pokarmowych) oraz wpływają na wybory żywieniowe dorosłego człowieka. Zgodnie z aktualnymi zaleceniami zapotrzebowanie na większość składników odżywczych powinno być pokryte przez spożywanie produktów żywnościowych o wysokiej wartości odżywczej. Jedynie kilka z nich, które opisano poniżej, należy w określonych sytuacjach suplementować za pomocą gotowych preparatów.