„Nowy Lek”. Projekt standaryzacji usługi farmaceutycznej
Które z grup pacjentów będą mogły z niego skorzystać? Czy planują Państwo, by usługa dostępna była dla wszystkich pacjentów zaczynających terapię, bez względu na schorzenie, z jakim się mierzą?
Usługa „Nowy Lek” ma stanowić wsparcie dla pacjentów rozpoczynających terapię nowym lekiem, z przepisu lekarza, ze wskazaniem do przewlekłego stosowania. Pamiętajmy, że blisko połowa Polaków boryka się długotrwałymi problemami zdrowotnymi lub chorobami przewlekłymi, a wśród najczęściej przepisywanych preparatów znajdują się leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym, astmie, POChP, cukrzycy. Lista chorób przewlekłych objętych usługą pozostaje jednak otwarta. Usługa jest adresowana zarówno do pacjentów w chwili zdiagnozowania choroby, jak i kontynuujących leczenie. Obecnie jedynym kryterium jest wiek (pełnoletność) i wspomniane już wcześniej rozpoczynanie terapii nowym lekiem.
Jak ma wyglądać algorytm postępowania z pacjentem w przypadku tej usługi?
Usługa „Nowy Lek” jest trzyetapową konsultacją farmaceutyczną. Obejmuje spotkanie wstępne realizowane stacjonarnie, a następnie interwencyjne i kontrolne – możliwe do przeprowadzenia także za pomocą narzędzi teleinformatycznych. Pomiędzy poszczególnymi wizytami powinien być zachowany minimum 7-dniowy odstęp czasowy. Decyzję o terminach spotkań podejmuje farmaceuta w zależności od częstości dawkowania nowego leku, ale też uwzględniając swoją i pacjenta dostępność. Ważne, aby usługa skończyła się nie później niż 30 dni od daty zrealizowania recepty. Szczegółowy algorytm postępowania, jaki zaproponowaliśmy dla realizacji usługi, jest dostępny dla farmaceutów na stronie NIA (https://opiekafarmaceutyczna.nia.org.pl/usluga-opieki-farmaceutycznej-nowy-lek/) wraz innymi drukami (formularzami) pozwalającymi na dokumentowanie podejmowanych działań (interwencji). Pamiętajmy też o wydzieleniu miejsca zapewniającego komfort i intymność dla pacjenta. Idealnie, aby spotkania z pacjentem odbywały się w dedykowanym pokoju opieki farmaceutycznej.
Wszystkie działania podejmowane przez farmaceutę w ramach usługi mają zmierzać do poprawy skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii poprzez zwiększenie stopnia przestrzegania zaleceń terapeutycznych (adherence) i zaangażowania pacjenta w proces leczenia.
Czy farmaceuci, którzy będą chcieli realizować usługę „Nowy Lek”, będą musieli odbyć szkolenie? Jeśli tak, to jakiego rodzaju? Czy wdrożenie usługi będzie poprzedzone pilotażem?
Na chwilę obecną nie przewiduje się przeprowadzania pilotażu usługi „Nowy Lek”. Każdy farmaceuta już teraz może świadczyć usługę. Zalecenia Zespołu dotyczące jej realizacji są dostępne dla wszystkich. Proponujemy cykl trzech szkoleń zakończonych dyplomem. Nie jest on jednak obligatoryjny.
Czy w przypadku tej usługi przewidziano materiały edukacyjne dla pacjentów i wzory dokumentów dla farmaceutów?
Jak wspomniałam już wcześniej, nasz zespół przygotował propozycje formularzy i materiałów informacyjnych, z których mogą korzystać farmaceuci świadczący usługę. Są to między innymi formularze świadomej zgody pacjenta/opiekuna faktycznego pacjenta na udział w świadczeniu, klauzula informacyjna w związku z przetwarzaniem danych, a także formularze dokumentujące poszczególne spotkania z pacjentem. Obecnie pracujemy także nad kolejnymi materiałami edukacyjnymi dla pacjentów – przeznaczonymi do wykorzystania podczas realizacji usługi. Proponowana dokumentacja zawiera także raport do lekarza – konsultowany ze środowiskiem lekarskim – to w przypadkach, gdy poza udzieleniem pacjentowi informacji odnośnie do stosowania leku, konieczne okaże się odesłanie chorego ponownie do lekarza. Należy dążyć do tego, aby taki kontakt z lekarzem można było realizować systemowo, np. poprzez IKP. Dałoby to możliwość także uzyskania od lekarza informacji zwrotnej o tym, czy podjął decyzję o modyfikacji leczenia i co ona obejmowała.
Jakie korzyści dla pacjentów, a jakie dla systemu mają płynąć z usługi „Nowy Lek”? Czy w Państwa odczuciu farmaceuci i ich placówki odczują pozytywne efekty wdrożenia tej usługi?
Wszystkie działania podejmowane przez farmaceutę w ramach usługi mają zmierzać do poprawy skuteczności i bezpieczeństwa farmakoterapii poprzez zwiększenie stopnia przestrzegania zaleceń terapeutycznych (adherence) i zaangażowania pacjenta w proces leczenia. W konsekwencji usługa ma przyczynić się do zmniejszenia liczby przyjęć do szpitala z powodu działań niepożądanych i braku efektów terapii oraz oszczędności finansowych dla systemu ochrony zdrowia oraz pacjenta. Zarówno wyniki badań klinicznych dedykowanych usłudze, jak i doświadczenia z krajów, w których usługa ta szeroko wkroczyła do aptek, są bardzo obiecujące. Nie do przecenienia pozostaje jednak poczucie satysfakcji, że udało się pomóc konkretnemu pacjentowi prawidłowo rozpocząć nieraz wieloletni proces terapii.
Skład zespołu ds. standaryzacji opieki farmaceutycznej NIA i PTFarm., który przygotował zalecenia dotyczące postępowania u chorych objętych świadczeniem w ramach usługi farmaceutycznej „Nowy Lek”:
- Dr n. farm. Magdalena Waszyk-Nowaczyk – Pracownia Farmacji Praktycznej Katedry i Zakładu Technologii Postaci Leku, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
- Mgr farm. Artur Jędra – Rada Okręgowej Izby Aptekarskiej w Warszawie, apteka ogólnodostępna, Warszawa
- Dr hab. n. farm. Magdalena Jasińska-Stroschein, prof. uczelni – Zakład Biofarmacji, Katedra Biofarmacji, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
- Dr hab. n. farm. Mariola Drozd, prof. uczelni – Zakład Nauk Humanistycznych i Medycyny Społecznej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie
- Dr n. farm. Justyna Dymek – Zakład Farmacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum, Kraków
- Mgr farm. Agnieszka Stankiewicz – Rada Lubuskiej Okręgowej Izby Aptekarskiej, apteka ogólnodostępna, Gorzów Wielkopolski
- Mgr farm. Olga Sierpniowska – apteka szpitalna, Szczebrzeszyn
